پایگاه مردمی ارتش جمهوری اسلامی ایران:
پایگاه مردمی ارتش::متوقف نمودن نیروهای عراقی در سراسر جبهه ها که در اوایل آبانماه 1359 کامل گردید، باعث شد دشمن از دست یابی به اهداف اساسی بازمانده و زمین گیر شود، ولی توقع و انتظار عمومی این بود که هر چه سریعتر بدون توجه به فشارهای وارد آمده جهت پذیرش صلح، جبهه های نبرد فعال شده و حملات جهت عقب راندن دشمن آغاز گردد.
هر چند انجام این حملات توسط نیروهای جمهوری اسلامی ایران در جنوب و غرب از اوایل مهرماه آغاز گردیده بود، ولی انجام یک عملیات گسترده احتیاج به تهیه مقدمات و جمع آوری نیروی کافی داشت که به سادگی امکان پذیر نبود.
فرمان صادره به نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مورخه 26/9/59 واصل گردید و این نیرو طرح عملیاتی نصر را تهیه و ابلاغ نمود تا بر اساس آن لشکرهای 16 قزوین و 92 خوزستان در منطقه عمومی هویزه حمله نموده و پادگان حمید را تصرف و حمله را به طرف مرزهای بین المللی ادامه دهند.با توجه به کمبود نیرو سرانجام لشکر 16 با تیپهای 1 و 3 خود و تیپ 2 لشکر 92، لشکر 92 با تیپ دیگر خود و گردان 291 تانک لشکر 77 و یک گردان از سپاه پاسداران و تعدادی از گروه نامنظم شهید دکتر چمران آماده اجرای عملیات شدند. برابر اخبار جمع آوری شده، نیروهای عراقی هر روز تا ساعت 8 صبح انتظار تک نیروهای ایرانی را داشته و پس از آن با اطمینان به اینکه حمله ای صورت نخواهد گرفت به استراحت می پرداختند. از سوی دیگر چون روز 15 دی ماه 59 مصادف با 28 صفر روز رحلت حضرت رسول اکرم(ص) بود احتمال داده شد که دراین روز نیروهای دشمن انتظار حمله نخواهند داشت. بنا به اظهارات سرهنگ سیروس لطفی فرماندۀ لشکر 16 با این ملاحظات ساعت 10:00 آن روز به عنوان زمان تک تعیین گردید تا نیروهای عراقی غافلگیر شوند. در ساعت 10:00 روز 15 دی 59، تک لشکر 16 زرهی به مواضع دشمن آغاز شد. یک گروه رزمی از لشکر92 زرهی نیز از پل نصب شده بر روی کارون در منطقۀ فارسیات، از این رودخانه عبور کرد و گروه رزمی دیگری از این لشکر از کرانۀ غربی رودخانۀ کارون در محور ملیحان- عبادیه پیشروی خود را به سمت غرب آغاز نمود. زمانی که تانک های واحد جلودار به تیررس موشک های ضد تانک رسیدند دشمن به روی آنها آتش گشود و تعدادی از تانک های لشکر 92 زرهی مورد اصابت قرار گرفتند و گردان سوار زرهی این لشکر که از کارون عبور کرده بود، در غرب این رودخانه متوقف شد. استقرار این گردان در غرب کارون باعث شد تا جناح شرقی لشکر 5 مکانیزۀ عراق مورد تهدید قرار گیرد و به این وسیله از به کارگیری نیروهای این لشکر در منطقۀ کرخه کور ممانعت به عمل آورد و در نتیجه یکی از اهداف عملیات تأمین شد.
رزمندگان لشکر 16 زرهی با روحیۀ فوق العاده بالا در منطقۀ مربوط، عملیات را آغاز نمودند و با سرعت به سمت مواضع دشمن در کرانۀ کرخه کور پیشروی کردند. تیپ 3 این لشکر با عبور از خط تیپ2 لشکر 92 زرهی درجنوب جادۀ حمیدیه – سوسنگرد، در ساعت 10:25 با دشمن متجاوز درگیر شد. همانگونه که پیش بینی می شد نیروهای دشمن غافلگیر شدند. افراد دشمن که انتظار حمله در ساعت 10:00 را نداشتند به محض اینکه از حملۀ نیروهای ایرانی مطلع شدند، آثار شکست در آنها آشکار گردید و سراسیمه شروع به فرار نمودند.
عکس العمل نشان ندادن دشمن به قدری غیرمنتظره بود که قرارگاه مقدم نیروی زمینی احتمال داد دشمن دامی گسترده و می خواهد نیروهای ایرانی را به قتلگاه بکشاند. لذا در ساعت 11:00 به لشکر 16 زرهی دستور داد، مراقب باشد که تانک ها و نفربرها به دام موشک های ضد تانک دشمن نیفتد.
در ساعت 11:00 دشمن با اجرای آتش سنگین توپخانه به منطقۀ عقب تیپ 1 زرهی و شرق هویزه، از خود عکس العمل نشان داد، ولی تیپ 1 بدون توجه به آتش توپخانۀ دشمن، در جنوب کرخه کور به سمت شرق پیشروی کرد و در ساعت 11:27 به آبادی ابوسعید در جنوب کرخه کور رسید و در کمتر از 20 دقیقه بعد عناصر آن به حوالی آبادی قیصریه رسیدند و در خط تیپ 3 زرهی قرار گرفتند. در ساعت 11:50 نیروهای دشمن که از خود مقاومت نشان می دادند توانستند از سرعت پیشروی تیپ 3 زرهی در شمال کرخه کور بکاهند. ولی مقاومت دشمن خیلی زود در هم شکسته شد و تیپ 3 به پیشروی خود ادامه داد و نیروهای دشمن را در شمال کرخه کور منهدم نموده و یا آنها را به سمت جنوب عقب راند.
در ساعت 12:50 دشمن دوباره در مقابل تیپ 3 زرهی از خود مقاومت جدی نشان داد. لشکر 16 زرهی برای در هم شکستن مقاومت دشمن از قرارگاه جنوب درخواست کرد، بالگردهای رزمی و هواپیماهای نیروی هوائی به منطقۀ نبرد اعزام گردند؛ در ضمن آتش توپخانه روی منطقۀ مقاومت دشمن متمرکز شود. با پشتیبانی ای که از تیپ 3 زرهی به عمل آمد مقاومت دشمن درهم شکسته شد و تیپ در ساعت 13:10 با منهدم نمودن تعداد ریادی از تجهیزات دشمن مجدداً به پیشروی خود ادامه داد.
تا ساعت 14:00 عناصر خط مقدم دشمن که شامل یگان های تیپ 43 لشکر 9 زرهی عراق بودند به وسیلۀ تیپ 3 زرهی تار و مار شدند و حدود 700 نفر از نیروهای عراقی به اسارت در آمدند و مقدار زیادی تجهیزات دشمن شامل تانک و نفربر و خودرو چرخدار و تعدادی توپ به دست سربازان ایرانی افتاد.
مرحلۀ اول عملیات در ساعت 16:00 روز 15 دی 59 به پایان رسید و حدود 800 نفر از نیروهای عراقی به اسارت درآمدند . کرانۀ شمالی کرخه کور از لوث وجود نیروهای عراقی پاک شد و قسمتی از وسایل تیپ زرهی دشمن منهدم و یا به دست نیروهای ایرانی افتاد.
در روز 16 دی ماه استقامت و حفظ اهداف به دست آمده به خوبی صورت گرفت ولی بدلیل نبودن نیروی احتیاط در روزهای 17 و 18 دی ماه، فشار فوق العاده ای از طرف دشمن وارد گردید که سرانجام بدلیل اینکه در صورت باقی ماندن در محل و موفقیت دشمن در پیشروی، دیگر هیچ نیروئی وجود نداشت که در مقابل پیشروی عراقی ها بطرف اهواز ایستادگی کند، دستور عقب نشینی به نیروها به مواضع قبل از حمله داده شد و با این تدبیر شجاعانه و ایستادگی مجدد از قبول تلفات بیشتر و ادامه حرکت عراق ممانعت بعمل آمد.
در این عملیات علاوه بر شهادت بیش از 141 نفر از نیروهای لشکر 16 زرهی، حدود 70 نفر از دانشجویان پیرو خط امام که در گردان سپاه سازمان یافته بودند و فرمانده شان سید حسین علم الهدی به محاصره ی عراقی ها درآمده و به شهادت رسیدند.
در خصوص شهادت دانشجویان عزیز در این عملیات حرف و حدیث های مختلفی از جمله عدم حمایت نیروهای ارتش از ایشان گفته شده که اساس خیلی از این اظهار نظرها نداشتن اطلاعات لازم و صحیح از موضوع می باشد که برای روشن شدن موضوع توضیحات و اظهارات رهبر معظم انقلاب در بیان چگونگی عملیات نصر به نمایندگان مجلس را که در آن ایام از نزدیک با وقایع و عملیاتهای دفاع مقدس در گیر بودند به علاقمندان تقدیم می شود. ایشان در توضیحات خود می فرمایند:
"آقایان، بنده روز پانزدهم دی ماه خودم در منطقۀ هویزه بودم، روز 15 دی روز حمله به نیروهای عراقی از طرف نیروهای ما بود، اینجا من لازم می دانم از این تریبون از فرماندۀ آن لشکر، سرکار سرهنگ لطفی که آن روز شجاعانه، مؤمنانه و بی پروا در صفوف اول حرکت می کرد و دائماً در میدان جنگ از آن طرف به این طرف می رفت سپاسگزاری کنم و یاد و نام او را نیک بدارم. افسر لایق و شجاعی دیدم در این ماجرا ایشان را. میدان جنگ بود، نیروهای ما حمله می کردند، نیروهای دشمن منهدم شده بودند و یک لشکر ما به تمام در خطر بود و حرکت می کرد.
البته بچه های سپاه هم در همان حدود، ساعت دو و نیم بعدازظهر بود. همان بچه هائی که شهید شدند، آنها را من دیدم که ما بین هویزه و آن منطقه که خط اول بود آنها به سوی خط اول حرکت می کردند و می رفتند، لب کرخه کور. یعنی اینها از شرق به غرب می آمدند، نیروی دشمن هم به عکس حرکت می کرد یعنی فرار می کردند که به نسیروهای خودشان در دب حردان که در غرب اهواز و در شرق این نقطه ای که می گویم قرار دارد بپیوندند. که من به بعضی از برادرها گفتم نیروهای ما هم دارد پیش می رود عجله نکنید، و آنها گفتند که نه ما نمی خواهیم برویم. در آن ماجرا من هیچ کس را مقصر نشناختم. فردای آن روز، روز شانزدهم هم تا حدود ساعت سه تا سه و نیم بعد از ظهر من بودم که آقای بنی صدر هم بود و نیروهای ما به تدریج شروع کردند به ضربت خوردن. یعینی نیروهای عراقی، نیروی کمکی بزرگی به کمکشانآمد و نیروهای ما را از پهلو مورد هدف قرار دادند که این برای ما قابل حاسبه نبود، و محاسبه نشده بود برای نیروهای ما و دستگاه اطلاعاتی ما، این بود، که نیروهای ما شروع کردند به عقب نشینی کردن.بین ساعت سه یا سه و نیم بود که با عجله آمدم شهر که در قرارگاه آن لشکر دیگر که هست حاضر بشوم و به آن فرماندهان و افسران تأکید کنم و سفارش کنم که از یک طرف دیگر وارد شوند. بعضی از برادرهای دیگر نظامی آمدند که مهمات دست و پا کنند و همه آن ساعت بینی و بین الله تلاش می کردند، یعین من آن کسانی را که مسئولان سطح بالا هستند، نظامی یا غیرنظامی نیافتم که تلاش نکنند. البته در آن ساعت که من آمدم آقای بنی صدر نبود. یا غذا می خورد یا نماز می خواند یا خوابیده بود، به هر حال نبود. یکی دو ساعتی، لکن بعد که آمدیم، ایشان بوده آنجا حدود چند ساعت هم آنجا بود و نیروهای ما وقتی منهدم شدند، ایشان آنجا بود، شاهد بود و بعداً آمده بود برای ما نقل می کرد. علی ایحال، در هویزه که بچه های ما شهید شدند، من به طور قطع نفی نمی کنم، ولی من به هیچ وجه از کسانی یک تعلل عمدی، سستی عمدی، خیانت خدای نکرده مشاهده نکردم."
نتایج عملیات:
1. هرچند مرحله اول عملیات موفق بود و کلیه اهداف تصرف گردید ولی در نهایت مناطق تصرفی تخلیه شد.
2. در این عملیات دشمن بیش از 1000 کشته و مجروح و بیش از 800 نفر اسیر، تلفات داد.
3. همچنین لشکر 9 زرهی دشمن به شدت آسیب دی و 45 دستگاه تانک، 50 دستگاه خودرو، 15 قبضه موشک انداز، 10 دستگاه نفربر و 3 فروند بالگرد منهدم گردید و تعدادی تانک و نفربر نیز به غنیمت درآمد.
تنظیم: سروان شهروز علیمردانی
منابع:
- اطلس جنگ ایران و عراق سپاه
- کتاب اطلس نبردهای ماندگار /نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی / سازمان ایثارگران ارتش.
- تقویم تاریخ دفاع مقدس/ جلد پنجم/ رویدادهای روز 16 دی/ صفحۀ
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.